Η παρακάτω παράγραφος υπάρχει εδώ: https://eleusis2021.eu/eu-working-class/ . Διατυπώνει την κεντρική ιδέα γύρω από την τρίτη κεντρική θεματική του Eleusis21 που ονομάζεται ”The EU working classes”.
‘‘Η τρίτη Κεντρική Θεματική αντιστοιχεί στην τρίτη μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα τόσο η Ελευσίνα όσο και η Ευρώπη: την πρόκληση-ανάγκη επαναπροσδιορισμού της σχέσης μας με τον Εαυτό μας (Τhe EU working classes), που αποκρυσταλλώνεται στη σχέση μας με την εργασία, καθώς μέσω της εργασίας ικανοποιούμε τις ανάγκες μας για επιβίωση, δημιουργικότητα και αναγνώριση. Η ανάγκη μας για επιβίωση, δημιουργικότητα και αναγνώριση αποκρυσταλλώνεται στη σχέση μας με την εργασία. Η αυξανόμενη ανεργία σε όλη την Ευρώπη αλλά και η ικανοποίηση που αντλεί το άτομο από την εργασία του είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Η βιωσιμότητα σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο εξαρτάται σε τεράστιο βαθμό από την ικανότητά μας να προσαρμοστούμε σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο εργασιακό περιβάλλον. H καινοτομία εξαρτάται από την ικανότητά μας να συνδέσουμε την ιδέα με την υλοποίηση, την τέχνη με την παραγωγή.’’
Εισαγωγή:
Έχουμε ήδη πει για την σχέση του ατόμου με τον εαυτό του και με την εργασία του στην περίπτωση που το άτομο είναι εργάτης και στην περίπτωση που το άτομο είναι αφεντικό. Έχουμε ήδη πει για τον τρόπο χρήσης ορισμένων λέξεων και το πώς οι πολιτισμένοι προσπαθούν να μας μπερδέψουν τη σκέψη. Έχουμε ήδη πει ότι οι προθέσεις των πολιτισμένων είναι οι εξής: η διατύπωση μιας πρότασης για την αναδιάρθρωση του κεφαλαίου σε τοπικό επίπεδο και η παραγωγή ιδεολογίας για τη διασφάλιση της κοινωνικής ειρήνης καθώς αυτή η πρόταση θα περνάει σε εφαρμογή. Αυτό που δεν έχουμε πει ακόμα είναι το τι εννοούν οι πολιτισμένοι με τους όρους ”τέχνη” και ”πολιτισμός”, το γιατί τα πλασάρουν ως λύση και το γιατί αυτή η λύση τελικά είναι αμιγώς καπιταλιστική.
Στο τέλος της παραγράφου που παρατίθεται πιο πάνω οι πολιτισμένοι μιλάνε για μια καινοτομία και μάλλον εννοούν ότι ο επαναπροσδιορισμός της σχέσης του ατόμου με τον εαυτό του θα είναι μια καινοτομία. Η καινοτομία, λένε, εξαρτάται από την ικανότητά μας να συνδέουμε την ιδέα με την υλοποίηση, την τέχνη με την παραγωγή. Παρακάτω γίνεται μια προσπάθεια να μιλήσουμε, με αφορμή αυτήν την άποψη, για την κυρίαρχη τέχνη, να μιλήσουμε για τον ρόλο της, τη λειτουργία της και τις συνέπειές της. Επίσης, γίνεται και μια προσπάθεια να εντοπίσουμε τις ήδη υπάρχουσες εναντιώσεις μας, να τις οργανώσουμε, να τις βελτιώσουμε, να τις πολλαπλασιάσουμε.
4 θέσεις για την τέχνη, τον καλλιτέχνη, την παραγωγή και 1 θέση για την αντικουλτούρα
1.
Ο συνδυασμός της τέχνης με την παραγωγή μπορεί να είναι είτε η παραγωγή τέχνης είτε ο σχεδιασμός εμπορευμάτων με τη βοήθεια καλλιτεχνών. Για την παραγωγή τέχνης έχουμε πολλά συγκεκριμένα παραδείγματα. Είναι οι αμέτρητες πολιτιστικές εκδηλώσεις που οργανώνονται κάθε χρόνο στην πόλη από Δήμο, πολιτισμένους, καλλιτέχνες και εθελοντές. Μαζική παραγωγή πολιτισμού. Μαζική παραγωγή βαρεμάρας. Στην περίπτωση του σχεδιασμού εμπορευμάτων με τη βοήθεια καλλιτεχνών, θα έχουμε καλλιτέχνες να σκέφτονται διάφορες καινοτόμες ιδέες για νέα εμπορεύματα, για νέες ανάγκες. Αυτές τις ιδέες θα τις λένε στα αφεντικά και αυτά θα βάζουν τους εργάτες να τις υλοποιήσουν. Η ικανότητα του συνδυασμού της τέχνης με την παραγωγή δεν είναι ακριβώς καινοτομία. Αυτή η ικανότητα ήδη έχει εξασκηθεί. Αυτός ο συνδυασμός ήδη έχει επιτευχθεί. Για την ακρίβεια, είναι ένα γεγονός εδώ και αρκετές δεκαετίες (όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε αρκετές άλλες χώρες) το οποίο δεν έχει πάψει να πλασάρεται ως καινοτομία. Η ψευδοκαινοτομία του συνδυασμού της τέχνης με την παραγωγή και της ικανότητάς μας να κάνουμε αυτόν τον συνδυασμό συντηρεί την εντύπωση ότι η καπιταλιστική παραγωγή θα έχει ένα μέλλον δίχως τέλος. Συντηρεί αυτήν την εντύπωση ως βεβαιότητα.
2.
Οι πολιτισμένοι μιλάνε για τέχνη και εννοούν τη διαχωρισμένη και εμπορευματική τέχνη. Μιλάνε για πολιτισμό και εννοούν τον αστικό και εξουσιαστικό πολιτισμό. Η διαχωρισμένη και εμπορευματική τέχνη είναι το σύνολο των καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων που διαχωρίζονται από την υπόλοιπη ζωή μας και εντάσσονται στην καλλιτεχνική σφαίρα. Είναι η τέχνη των Καλλιτεχνών. Είναι απλά ένα επάγγελμα, το οποίο όμως δεν γίνεται αντιληπτό ως τέτοιο. Τα καλλιτεχνικά έργα που προκύπτουν από την καλλιτεχνική σφαίρα είναι εμπορεύματα, καθώς παράγονται πάντα για να πουληθούν. Η πώληση μπορεί να είναι είτε άμεση είτε έμμεση. Άμεση πώληση είναι, όταν το καλλιτεχνικό εμπόρευμα ανταλλάσσεται με αντίτιμο. Έμμεση πώληση είναι η δωρεάν προσφορά καλλιτεχνικών εμπορευμάτων στο κοινό που στοχεύει στη δημιουργία ενός ονόματος, ενός μύθου γύρω από το πρόσωπο του καλλιτέχνη. Αυτό το όνομα κι αυτός ο μύθος, σε δεύτερο χρόνο, καθιστούν δυνατή την άμεση πώληση. Κάθε καλλιτέχνης, ως τέτοιος, ασχολείται με την τέχνη για να βγάλει λεφτά. Είτε το πετυχαίνει αυτό είτε όχι δεν αλλάζει τίποτα στο γεγονός ότι η τέχνη του είναι εμπορευματική.
3.
Ο αστικός και εξουσιαστικός πολιτισμός είναι ο πολιτισμός της αστικής κοινωνίας. Οτιδήποτε εντάσσεται σε αυτόν έχει ως μοναδικό λόγο ύπαρξης τη δικαιολόγηση της αστικής κοινωνίας: την εκλέπτυνση της φτώχειας, την απόκρυψη της μοναξιάς και της συναισθηματικής ερημιάς, τη μυστικοποίηση της καταπίεσης και της εκμετάλλευσης. Ο καλλιτέχνης, όσο εναλλακτικός και να είναι, όσο αντισυμβατικό στυλ και να πλασάρει, δεν μπορεί παρά να δικαιολογεί την αστική κοινωνία. Ο καλλιτέχνης δεν μπορεί να συγκρουστεί με τον αστικό πολιτισμό και ταυτόχρονα να παραμείνει καλλιτέχνης, διότι ο πολιτισμός αυτός τον κάνει καλλιτέχνη. Η σύγκρουση του καλλιτέχνη με τον αστικό πολιτισμό συνεπάγεται τη σύγκρουση του καλλιτέχνη με τον εαυτό του. Αυτή η σύγκρουση έχει ως μοναδική απελευθερωτική προοπτική την αυτοκατάργηση του καλλιτέχνη και συνεπώς την κατάργηση του αστικού πολιτισμού και της τέχνης. Το ξεπέρασμα/κατάργηση της τέχνης ως διαχωρισμένης δραστηριότητας γίνεται μέσω της πραγμάτωσής της στην καθημερινή ζωή.
4.
Η εμπορευματική και διαχωρισμένη τέχνη έχει ανάγκη από θεατές. Ο καλλιτέχνης δεν υπάρχει χωρίς τον μόνιμο διαχωρισμό του από τους θεατές, το κοινό. Ο καλλιτέχνης έχει έναν απόλυτα ενεργητικό ρόλο και οι θεατές έναν απόλυτα παθητικό ρόλο και αυτοί οι δύο ρόλοι είναι ιεραρχημένοι με τον ενεργητικό να βρίσκεται από πάνω. Βέβαια, ο καλλιτέχνης, όποτε το θέλει, μπορεί να λέει πόσο θα μπορούν να συμμετέχουν οι θεατές σε κάποιο έργο (λίγο ή πολύ [σχετική ενεργητικότητα/παθητικότητα]), αλλά ποτέ αυτή η συμμετοχή δεν θα πρέπει να εκτρέπει το έργο από κάποια προκαθορισμένα όρια. Αυτή είναι η διαδραστική τέχνη και μέσω αυτής παράγεται μια επίπλαστη ενότητα. Μέσω της συμμετοχής στην ψευδαίσθηση δημιουργείται μια ψευδαίσθηση συμμετοχής. Η ικανότητα της αστικής τέχνης, να ενώνει του ανθρώπους χωρίς να καταργεί τους διαχωρισμούς, να τους ενώνει ως διαχωρισμένους, είναι πολύ χρήσιμη για την εξουσία. Αυτός είναι και ο λόγος που η εξουσία χρησιμοποιεί την αστική τέχνη, για να πολιορκήσει τον ελεύθερο χρόνο μας. Θέλει να τον καταλάβει, να τον γεμίσει με ανούσια χόμπι, με ακίνδυνες για αυτήν δραστηριότητες. Μας αφαιρεί τον χρόνο, στον οποίο θα μπορούσαμε να οργανώσουμε την απελευθέρωσή μας.
5.
Στον αντίποδα της διαχωρισμένης και εμπορευματικής τέχνης υπάρχει η αυτοοργανωμένη και αντιεμπορευματική τέχνη. Αυτή η τέχνη δεν έχει αντίτιμο διότι δεν είναι εμπόρευμα, δεν παράγεται για να ανταλλαχθεί. Είναι αυτοοργανωμένη γιατί τα υποκείμενα που την παράγουν, την παράγουν για τον εαυτό τους, για την αδιαμεσολάβητη επικοινωνία μεταξύ τους. Η αυτοοργανωμένη και αντιεμπορευματική τέχνη στην πραγματικότητα ενυπάρχει σε κάθε είδους ανατρεπτική δραστηριότητα, σε κάθε προλεταριακή συμπεριφορά που κοντράρει την εξουσία και προκαλεί την ηθική της. Οι πολιτικές αφίσες και τα αντιεξουσιαστικά συνθήματα στους τοίχους της πόλης, το άραγμα μιας πολυεθνικής παρέας σε μία πλατεία που την κρατάει καθαρή από φασίστες, μία αντιαυταρχική εξέγερση. Όλα αυτά είναι τέχνη και πηγή έμπνευσης την ίδια στιγμή. Η κυρίαρχη χρήση της λέξης ”τέχνη” αδυνατεί να εκφράσει τα απαραίτητα νοήματα. Οι κυρίαρχες μορφές της τέχνης αδυνατούν να χωρέσουν τα προλεταριακά περιεχόμενα. Για τον λόγο αυτό η πραγμάτωση της τέχνης στην καθημερινή ζωή συνίσταται στη διαρκή εφεύρεση νέων και όλο και πιο προκλητικών προλεταριακών μορφών τέχνης, οι οποίες δεν μπορούν παρά να είναι και μορφές αγώνα.
Leave a Reply