ο πολιτισμός και τα ”καλά” του: κοινωνική συνοχή και οικονομική ανάπτυξη

Πέρα από την πλήρη απουσία ταξικής συνείδησης, αυτό που κάνει τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι θα βελτιωθεί η ζωή τους από τον πολιτισμό των πολιτισμένων – και στις πιο ακραίες περιπτώσεις τους κάνει και εθελοντές – είναι κατά κύριο λόγο η ίδια η αφήγηση των πολιτισμένων για τα ”καλά” του πολιτισμού τους, τα οποία πέρα από κοινωνικά λένε ότι είναι και οικονομικά.

*

Τα ”κοινωνικά καλά”, σύμφωνα με τους πολιτισμένους, είναι η ”κοινωνική συνοχή” που πραγματοποιείται μέσω της δημιουργίας μιας διαταξικής ταυτότητας, της ταυτότητας του κατοίκου της Ελευσίνας, βασισμένης στη σύγχρονη πολιτιστική πολιτική του δήμου και σε μια κοινή πολιτισμική κληρονομιά, το περιεχόμενο της οποίας συμπεριλαμβάνει οτιδήποτε οι πολιτισμένοι πιστεύουν ότι μπορούν να πουλήσουν: από τα αρχαία της πόλης μέχρι τα εργοστασιακά ερείπια και απομεινάρια 1. Αυτή η ταυτότητα έχει ως αποτέλεσμα όλοι να αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως μέρος ενός συνόλου, της πόλης εν προκειμένω, χωρίς εσωτερικές κοινωνικές/ταξικές συγκρούσεις.

Τα ”οικονομικά καλά”, από την άλλη, είναι η πολυδιαφημισμένη οικονομική ανάπτυξη – το ξεπέρασμα της κρίσης, η καπιταλιστική αναδιάρθρωση – που θα έρθει, όπως λένε, στην πόλη αν γίνει τουριστικός προορισμός για κουλτουριάρηδες τουρίστες. Έτσι, και οι φτωχοί θα βρουν και αυτοί ”μια καλή δουλειά με έναν καλό μισθό”.

*

Αυτή η αφήγηση έχει άμεσες υλικές συνέπειες ως προς την διαμόρφωσης της καθημερινής ζωής.

Από την μία, τα ”κοινωνικά καλά” συνιστούν μια υλοποιημένη ιδεολογία. Μια ιδεολογία, που στο βαθμό που μας πείθει ότι είναι η πραγματικότητα, την διαμορφώνει ”κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση” της. Δίχως εμπόδια. 

Από την άλλη, τα ”οικονομικά καλά” αποτελούν μια απάτη που υπόσχεται την οικονομική ανατίμηση της εργασίας στο μέλλον, ενώ την εκμεταλλεύεται άγρια στο παρόν.

*

Η ”κοινωνική συνοχή”, αν την δούμε μέσα στην ταξική κοινωνία και από προλεταριακή σκοπιά, σημαίνει ταξική επίθεση από τη μεριά των αφεντικών και ταξική απραξία από τη μεριά των εκμεταλλευόμενων/καταπιεζόμενων.

Η διαταξική ταυτότητα του Ελευσίνιου, αν δεν αποπλανηθούμε από το θέαμα που την περιτριγυρίζει, είναι πασιφανές ότι υπονομεύει οποιαδήποτε διαδικασία (ανα)συγκρότησης των προλεταριακών κοινοτήτων αγώνα.

Η οικονομική ανάπτυξη σε μια ταξική κοινωνία ποτέ δεν ήταν ένα ”καλό” που αφορούσε αυτόματα το σύνολο της κοινωνίας. Δεδομένης της απουσίας οποιωνδήποτε υπολογίσιμων προλεταριακών αντιστάσεων, η οικονομική ανάπτυξη που ονειρεύονται οι πολιτισμένοι θα περάσει από πάνω μας. Θα είναι συνώνυμη με την περαιτέρω συνολική υποτίμηση της εργασίας και υποβάθμιση της ζωής μας. Οι πραγματικοί μισθοί δεν θα αυξηθούν, αντιθέτως είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα μειωθούν. Το εμπόρευμα θα αποικιοποιήσει ακόμη περισσότερο το δημόσιο χώρο (τα τραπεζάκια των μαγαζιών στην Νικολαΐδου ήδη πολλαπλασιάζονται χρόνο με τον χρόνο) και θα οργανώσει την ζωή σε αυτόν σύμφωνα με τα γούστα του 2.

Τελικά, η ίδια η πόλη θα μετασχηματιστεί σύμφωνα με της ανάγκες της πολιτιστικής πρωτεύουσας με στόχο την πολιτιστική και τουριστική της αναβάθμιση (π.χ. βλέπε την ανάπλαση της πλατείας Ηρώων 3), ενώ είναι σίγουρο ότι αυτές οι αλλαγές θα συνοδεύονται από μια αύξηση της αστυνόμευσης που θα στοχεύει στην περαιτέρω συρρίκνωση των ήδη στενών περιθωρίων για ελεύθερη χρήση του δημόσιου χώρου.

*

Η αφήγηση των πολιτισμένων, ο λόγος που αρθρώνουν, η ιδεολογία που προπαγανδίζουν συνιστά μια ικανότητα αφομοίωσης των κοινωνικών προσδοκιών και μια δυνατότητα στρεβλής και φαινομενικής πραγματοποίησης των επιθυμιών για βελτίωση της καθημερινής ζωής και καταπολέμησης της φτώχειας. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι τελικά συνιστά και μια εξουσία που παράγει νέα υποκείμενα. Τα υποκείμενα που θέλει. Τα οικειοθελώς υποταγμένα στην εξουσία υποκείμενα. Παράγει τους εθελοντές της και το κοινό των πολιτισμένων εκδηλώσεων, παράγει τους υποτελείς ”συνεργάτες”  των πολιτισμένων, του δήμου και των τοπικών αφεντικών. Αυτούς που θα φτιάξουν τελικά ένα νέο περιβάλλον, μια νέα κοινωνική πραγματικότητα, μια νέα πόλη που θα είναι (πιο πολύ από την τωρινή) ανίκανη να ικανοποιήσει πραγματικά τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας και υπερβολικά εχθρική προς κάθε ριζοσπαστική κριτική και απελευθερωτική πρακτική.

 

1. https://eleusis2021.eu/%CE%B7-%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B7/

2. μερικά παραδείγματα:

Το τσιπουράδικο Καπάκι είχε προσπαθήσει πριν από 3 χρόνια να περιφράξει ένα κομμάτι της πλατείας Ηρώων και να το μετατρέψει σε αποκλειστικά δικό του κήπο, κάτι που ευτυχώς ακυρώθηκε άμεσα και στην πράξη από μερικούς νεαρούς θαμώνες της πλατείας.

Κάθε καλοκαίρι γίνεται κατάληψη ενός κομματιού του πεζόδρομου της Νικολαΐδου από το (εναλλακτικό για τα δεδομένα της πόλης) μαγαζί Γκαζόζα που γιορτάζει τα γενέθλιά του με ένα μεγάλο πάρτι στο οποίο η ποιότητα της διασκέδασης κάθε χρόνο είναι όλο και χειρότερη.

Πάνω στον ίδιο πεζόδρομο πάλι, λίγο πιο κάτω, ήδη εδώ και 2-3 χρόνια το μαγαζί Rockarolla διοργανώνει σε συνεργασία με κάτι χαρλεάδες κάποιες εκδηλώσεις/live με σεξιστικό περιεχόμενο, όπου πέρα από την ποζεριά αυτών που μαρσάρουν με τις μηχανές τους, υπάρχουν και μερικά μοντέλα σε ρόλο guest star που κάνουν στριπτίζ και διάφορες περφόρμανς και αποτελούν το αξιοθέατο για ένα σημαντικό κομμάτι του ανδρικού πληθυσμού που διασκεδάζει σε αυτό το ύψος του πεζόδρομου.

3. http://www.avgi.gr/article/10813/8096024/anaplase-tes-plateias-eroon-tou-demou-eleusinas