Η παρακάτω παράγραφος υπάρχει εδώ: https://eleusis2021.eu/eu-working-class/ . Διατυπώνει την κεντρική ιδέα γύρω από την τρίτη κεντρική θεματική του Eleusis21 που ονομάζεται ”The EU working classes”.
‘‘Η τρίτη Κεντρική Θεματική αντιστοιχεί στην τρίτη μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα τόσο η Ελευσίνα όσο και η Ευρώπη: την πρόκληση-ανάγκη επαναπροσδιορισμού της σχέσης μας με τον Εαυτό μας (Τhe EU working classes), που αποκρυσταλλώνεται στη σχέση μας με την εργασία, καθώς μέσω της εργασίας ικανοποιούμε τις ανάγκες μας για επιβίωση, δημιουργικότητα και αναγνώριση. Η ανάγκη μας για επιβίωση, δημιουργικότητα και αναγνώριση αποκρυσταλλώνεται στη σχέση μας με την εργασία. Η αυξανόμενη ανεργία σε όλη την Ευρώπη αλλά και η ικανοποίηση που αντλεί* το άτομο από την εργασία του είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Η βιωσιμότητα σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο εξαρτάται σε τεράστιο βαθμό από την ικανότητά μας να προσαρμοστούμε σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο εργασιακό περιβάλλον. H καινοτομία εξαρτάται από την ικανότητά μας να συνδέσουμε την ιδέα με την υλοποίηση, την τέχνη με την παραγωγή.’’
Οι λέξεις και οι χρήσεις τους
Στην παράγραφο αυτή υπάρχει η εξής διατύπωση: η σχέση του ατόμου με τον εαυτό του, που αποκρυσταλλώνεται στη σχέση του με την εργασία. Αυτή η διατύπωση από μόνη της είναι σωστή αλλά είναι πάρα πολύ αφηρημένη. Για αυτό τη χρησιμοποιούν οι πολιτισμένοι**. Η μορφή της διατύπωσης είναι κάπως φιλοσοφική και στοχεύει στο να συμφωνεί αυτονόητα η πλειοψηφία του κόσμου που θα τη διαβάσει, ακόμα και αν τα άτομα που αποτελούν αυτόν τον κόσμο δεν χαρακτηρίζονται από συμφωνία απόψεων πάνω στο ζήτημα της εργασίας (αριστερούληδες, αναρχούληδες, κουλτουριάρηδες φιλελέδες). Το περιεχόμενό της όμως, αυτό που οι πολιτισμένοι εννοούν με αυτήν την διατύπωση, είναι ιδιαίτερα καπιταλιστικό, δεν έχει τίποτα το ριζοσπαστικό. Όταν οι πολιτισμένοι μιλάνε για την εργασία και για την εργατική τάξη, δεν εννοούν αυτό που θα εννοούσαμε εμείς*** χρησιμοποιώντας αυτές τις λέξεις. Οι πολιτισμένοι χρησιμοποιούν αυτές τις λέξεις εσκεμμένα για να προκληθεί σύγχυση. Θέλουν να απονοηματοδοτήσουν λέξεις-εργαλεία που βοηθούν τους προλετάριους να αναπτύξουν ταξική συνείδηση, να κατανοήσουν τον κόσμο, όπως αυτός είναι πραγματικά: ένας κόσμος καπιταλιστικός και εξουσιαστικός, γεμάτος σχέσεις εκμετάλλευσης και καταπίεσης.
Οι πολιτισμένοι εννοούν ως εργασία όχι μόνο όσα κάνουν οι εργάτες (πχ. το πλύσιμο των πιάτων ή το serivce) σε ένα μαγαζί (πχ. τσιπουράδικο) αλλά και όλα αυτά που κάνει το αφεντικό, όταν διευθύνει το μαγαζί του. Ως εργατική τάξη δεν εννοούν μόνο τους εργάτες και τους άνεργους, αλλά εννοούν και τα μικρά και μεσαία αφεντικά που μπορεί να ”εργάζονται” στα μαγαζιά τους. Αυτή η χρήση των λέξεων εργασία και εργατική τάξη αποκρύπτει την σύγκρουση ταξικών συμφερόντων μεταξύ του εργάτη και του αφεντικού του στην εργασία. Αποκρύπτει την καπιταλιστική εκμετάλλευση, αφού και τα αφεντικά και οι εργάτες φαίνεται να εργάζονται το ίδιο.
Τελικά, οι πολιτισμένοι χρησιμοποιώντας αυτές τις λέξεις με αυτόν τον τρόπο θέλουν να πιστέψουμε ότι γενικά όλα τα άτομα σχετίζονται με τον ίδιο τρόπο με τον εαυτό τους και με την εργασία τους. Επίσης, θέλουν να πιστέψουμε ότι ο επαναπροσδιορισμός των σχέσεων αυτών θα είναι μια διαδικασία την οποία όλοι μαζί, αφεντικά και προλετάριοι, θα φέρουμε εις πέρας. Χωρίς σύγκρουση. Με διάλογο και συνεργασία. Αυτά όμως δεν ισχύουν καθόλου. Ο επαπροσδιορισμός των σχέσεων αυτών ή θα γίνει προς όφελος των αφεντικών ή θα γίνει προς όφελος των προλετάριων.
Στη συνέχεια θα δούμε ποιες είναι οι διαφορές στις σχέσεις του ατόμου με τον εαυτό του και του ατόμου με την εργασία του, όταν το άτομο είναι εργάτης και όταν το άτομο είναι αφεντικό. Θα δούμε επίσης και τι εννοούν οι πολιτισμένοι με την έννοια του επαναπροσδιορισμού και πώς αυτός δεν θα έχει τίποτα το απελευθερωτικό για εμάς.
Η σχέση του ατόμου με τον εαυτό του
Η σχέση του ατόμου-εργάτη με τον εαυτό του είναι μια σχέση αποξένωσης. Το προϊόν της εργασίας του εργάτη δεν του ανήκει εξολοκλήρου. Στον εργάτη ανήκει μόνο εκείνο το κομμάτι του προϊόντος της εργασίας του που αντιστοιχεί στον μισθό του. Το υπόλοιπο κομμάτι του προϊόντος της εργασίας του είναι ξένο προς αυτόν και ανήκει στο αφεντικό του (υπεραξία). Όμως, το προϊόν της εργασίας του εργάτη είναι ένα αντικειμενοποιημένο κομμάτι του εαυτού του (μία εξωτερίκευσή του) και αφού αυτό δεν του ανήκει εξολοκλήρου, τότε ένα κομμάτι του εαυτού του είναι και αυτό ξένο προς αυτόν. Έτσι, ο εργάτης καθώς εργάζεται αποξενώνεται από τον εαυτό του.
Η σχέση του ατόμου-αφεντικού με τον εαυτό του, από την άλλη, δεν είναι ίδια με αυτήν του εργάτη με τον εαυτό του. Η σχέση του αφεντικού με τον εαυτό του δεν είναι αποξενωτική****. Όταν το αφεντικό ”εργάζεται”, το ”προϊόν” της ”εργασίας” του ανήκει εξολοκλήρου σε αυτό. Η διεύθυνση ενός μαγαζιού, δηλαδή η αφεντικίσια-”εργασία”, καθιστά περισσότερο αποδοτική την εργασία των εργατών, αυξάνει διαρκώς την πειθάρχησή τους. Το αποτέλεσμά της διεύθυνσης, δηλαδή το ”προϊόν” της αφεντικίσιας-”εργασίας”, είναι η παραπάνω υπεραξία που αποσπάται από τους εργάτες λόγω της διεύθυνσης. Αυτό το ”προϊόν” ανήκει εξολοκλήρου στο αφεντικό ως κομμάτι του επαυξημένου***** πλούτου που παράγουν οι εργάτες και αρπάζουν και οικειοποιούνται τα αφεντικά. Στην περίπτωση βέβαια που το αφεντικό δεν ”εργάζεται” καθόλου (γιατί γενικά μπορεί να το κάνει αυτό), δεν τίθεται καν θέμα αποξένωσης, γιατί δεν αντικειμενοποιεί (εξωτερικεύει) κανένα κομμάτι του εαυτού του. Βλέπουμε λοιπόν ποια είναι η διαφορά στη σχέση του ατόμου-εργάτη με τον εαυτό του από τη σχέση του ατόμου-αφεντικού με τον εαυτό του.
Η σχέση του ατόμου με την εργασία
Αφού, γενικά, η σχέση του ατόμου με τον εαυτό του αποκρυσταλλώνεται στη σχέση του με την εργασία, ας δούμε τώρα τι σχέση έχει ο εργάτης-άτομο με την εργασία και τι το άτομο-αφεντικό.
Για τον εργάτη-άτομο η εργασία είναι ένας εκβιασμός, ένας καταναγκασμός και γιατί ο εργάτης δεν θέλει να δουλέψει και γιατί δεν έχει λόγο για τις συνθήκες εργασίας του, για το πώς θα δουλέψει. Η εργασία δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι απλά ένα μέσο για λεφτά. Τα λεφτά αυτά όμως είναι (αν όχι πάντα) σχεδόν πάντα λίγα. Ο εργάτης τα χαλάει όλα για τις βασικές του (βιολογικές και κοινωνικές) ανάγκες, για την επιβίωση του, χωρίς να μπορεί, αν και συχνά προσπαθεί, να τα αποταμιεύσει και ενδεχομένως να τα χρησιμοποιήσει ως κεφάλαιο (και έτσι να ανελιχθεί ταξικά). Έτσι, σύντομα ο εργάτης δεν έχει άλλη επιλογή από το να εργαστεί ξανά (εδώ συνίσταται ο εκβιασμός), να επαναλάβει τον καταναγκασμό. Και αυτή η επανάληψη είναι συνήθως καθημερινή. Η σχέση του εργάτη με την εργασία, λοιπόν, δεν είναι ούτε ελεύθερη και ευχάριστη και παρόλα αυτά είναι μια καθημερινή, μόνιμη σχέση. Σε καιρούς, σαν τους δικούς μας, που η ταξική συνείδηση είναι σχεδόν ανύπαρκτη, η δυσαρέσκεια συνίσταται (πέρα από τον καταναγκασμό της εργασίας) και στην εσωτερίκευση από τον εργάτη της διαρκούς αποτυχίας των προσπαθειών του για ταξική ανέλιξη. Αυτή την αποτυχία, αν και είναι αντικειμενική λόγω του καπιταλιστικού χαρακτήρα του κόσμου μας, ο εργάτης τη βιώνει ως προσωπική αποτυχία. Ως προσωπική αποτυχία ο εργάτης βιώνει και την ίδια του την προλεταριακή συνθήκη και τον ίδιο του τον εαυτό. Η απόσταση του πώς ο εργάτης θα μπορούσε να ζήσει σύμφωνα με τις δυνατότητες της εποχής (τις οποίες ο ίδιος δημιουργεί καθημερινά με την εργασία του) και σύμφωνα με τις επιθυμίες του****** και του πώς τελικά ο εργάτης ζει, απoδεικνύει το μέγεθος της αποξένωσής του από τον εαυτό του.
Για το αφεντικό-άτομο η αφεντικίσια-”εργασία” είναι μια ελεύθερη δραστηριότητα και συνίσταται στην εκμετάλλευση της εργασίας των εργατών του. Η επιβολή των επιθυμιών του αφεντικού πάνω στις επιθυμίες των εργατών του καθ’ όλη την διάρκεια της εργασίας (η πειθάρχηση των εργατών), το πρήξιμο, δηλαδή, των αρχιδιών/μουνιών των εργατ(ρι)ών στο χώρο εργασίας από το αφεντικό συνιστά την ”εργασία” του αφεντικού. Από αυτή τη δραστηριότητα το αφεντικό βγάζει λεφτά. Συνήθως πολλά λεφτά. Εξασφαλίζει για μεγάλο χρονικό διάστημα την επιβίωσή του. Άρα το αφεντικό δεν είναι εξαναγκασμένο, από (βιολογικές και μη) βασικές ανάγκες, να ξανα”εργαστεί” (δηλαδή να ξαναεκμεταλλευτεί ξένη εργασία). Το γεγονός όμως ότι ”εργάζεται” καθημερινά σημαίνει ότι αυτό το κάνει, επειδή το θέλει (η θέληση του καπιταλιστή ταυτίζεται, ως τέτοια, με την θέληση του κεφαλαίου, αφού ο καπιταλιστής, ως τέτοιος, είναι η προσωποποίηση του κεφαλαίου). ”Εργάζεται” για να μπορεί να συνεχίσει να είναι αφεντικό. Για να μην εκπέσει στην τάξη των μισθωτών και τελικά η ”εργασία” του γίνει κανονική εργασία, δηλαδή καταναγκασμός και εκβιασμός. Αφού το αφεντικό, λοιπόν θέλει και ”εργάζεται”, τότε η σχέση του με την ”εργασία” του είναι ευχάριστη (η ευχαρίστηση συνίσταται στην ανανέωση της ταξικής του ανωτερότητας και τα υλικά οφέλη που συνεπάγονται από αυτήν), άρα και η σχέση του με τον εαυτό του θα του είναι ευχάριστη.
Τελικά τι μας λένε οι πολιτισμένοι;
Είναι φανερό πλέον (ντάξει, από την αρχή έβγαζε μάτι) ότι όταν οι πολιτισμένοι θα μας πουν να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με τον εαυτό μας που αποκρυσταλλώνεται στη σχέση μας με την εργασία, σίγουρα δεν θα μας πουν ότι πρέπει να αποκτήσουμε ταξική συνείδηση, να μισήσουμε τη δουλειά μας και τα αφεντικά μας, να καταργήσουμε την ίδια την εργασία, ως διαχωρισμένη δραστηριότητα, ως εκβιασμό και καταναγκασμό και μαζι να καταργήσουμε και όλο το καπιταλιστικό/εξουσιαστικό σύστημα που μας την επιβάλει. Οι πολιτισμένοι δεν θέλουν να μας πουν τίποτα το ριζοσπαστικό. Αντιθέτως, θέλουν να μας πείσουν ότι υπάρχει σίγουρα μια αμιγώς καπιταλιστική λύση στο πρόβλημά μας και ότι η λύση αυτή, τελικά, ειναι η τέχνη και ο πολιτισμός που πρέπει να συνδεθούν με την παραγωγή.
Την επόμενη φορά θα δούμε πιο αναλυτικά ποια είναι αυτή η τέχνη και ποιος είναι αυτός ο πολιτισμός. Θα δούμε και γιατί αυτή η λύση είναι αμιγώς καπιταλιστική.
…του μπι κοντίνιουντ.
σημειώσεις:
* αυτός που το έγραψε μάλλον ξέχασε να βάλει ένα ”δεν” πριν από το ”αντλεί”. παίζει να μπερδεύτηκε με τις μπαρούφες που γράφει
** ο όρος ”πολιτισμένοι” αναφέρεται είτε στο project συνολικά είτε στα άτομα που το τρέχουν. πάντα αναφέρεται σε αυτόν/ήν/ούς που γράφει/ουν αυτές τις μαλακίες που ανεβαίνουν στο site
*** οι ελάχιστοι, δυστυχώς, ταξικά συνειδητοποιημένοι προλετάριοι
**** στην πραγματικότητα είναι αποξενωτική, αλλά με διαφορετικό τρόπο, ο οποίος για να περιγραφεί εδώ θα χρειαστεί να ξεφύγει η ανάλυση από το δίπολο: εργάτες-αφεντικά που μας ενδιαφέρει και να αναχθεί σε ένα ακόμα πιο αφηρημένο επίπεδο, το οποίο είναι κάπως πιο απόμακρο από την καθημερινότητά μας.
***** ο πλούτος αυτός είναι επαυξημένος διότι αποτελεί το άθροισμα της παραπάνω-υπεραξίας (που παράγεται και αποσπάται από εργάτες που διευθύνονται) και της υπόλοιπης-υπεραξίας (που παράγεται και αποσπάται από εργάτες που δεν διευθύνονται ή διευθύνοντα λιγότερο ποιοτικά (πχ. το αφεντικό δεν είναι αυστηρό) και ποσοτικά(πχ. το αφεντικό δεν είναι όλες τις ώρες παρόν στο μαγαζί))
****** εδώ ως επιθυμίες εννοούνται μόνο αυτές που αντιστοιχούν στα ταξικά συμφέροντα του προλεταριάτου
Leave a Reply